Ngày 39: Chuyển tông bài hát không dùng capo

Chào các bạn, đây là bài học thứ 39 trong Chuỗi 45 ngày Lý thuyết Guitar cơ bản!

---

🎼 Chuyển Tông Bài Hát Không Dùng Capo

(Đổi hợp âm thủ công theo giọng hát mà không cần phụ thuộc vào dụng cụ) Trong khi capo là một công cụ rất tiện lợi để chuyển tông bài hát, thì cũng có nhiều trường hợp bạn không muốn (hoặc không thể) dùng capo – chẳng hạn như khi:

• Bạn muốn tự do điều chỉnh tông bài hát bằng hợp âm thật
• Bạn muốn hiểu và làm chủ các bậc trong âm giai
• Hoặc đơn giản là không mang theo capo nhưng vẫn cần đổi tone để đệm hát

Lúc này, bạn cần biết cách chuyển tông bằng tay – tức là thay đổi toàn bộ vòng hợp âm của bài hát sao cho cao độ thay đổi nhưng kết cấu bài hát vẫn giữ nguyên.

---

I. Chuyển tông là gì?

Chuyển tông (modulation) là việc chuyển bài hát sang một giọng (key) khác – cao hơn hoặc thấp hơn – để phù hợp với giọng hát hoặc tạo màu sắc mới. Khi chuyển tông không dùng capo, bạn sẽ cần tự đổi toàn bộ hợp âm trong bài thành các hợp âm tương ứng trong tông mới.

---

II. Cách làm: dựa trên bậc của hợp âm trong âm giai

Giải pháp là: hiểu bài hát theo cấu trúc bậc hợp âm, chứ không chỉ nhớ tên hợp âm.

Ví dụ:

Bài hát đang ở tông C, vòng hợp âm:

C – Am – F – G

Ta phân tích theo bậc trong âm giai C major:

I – vi – IV – V

Giờ muốn chuyển bài sang tông D (cao hơn 2 nửa cung), ta lấy các bậc tương ứng trong D major:

• I = D
• vi = Bm
• IV = G
• V = A

Vậy vòng hợp âm mới sẽ là:

D – Bm – G – A

Bạn vẫn chơi đúng nhịp, đúng thứ tự – chỉ đổi cao độ.

---

III. Bảng chuyển bậc hợp âm theo các tông trưởng phổ biến

Bậc	C	D	E	F	G	A	Bb
I	C	D	E	F	G	A	Bb
ii	Dm	Em	F#m	Gm	Am	Bm	Cm
iii	Em	F#m	G#m	Am	Bm	C#m	Dm
IV	F	G	A	Bb	C	D	Eb
V	G	A	B	C	D	E	F
vi	Am	Bm	C#m	Dm	Em	F#m	Gm
vii°	B°	C#°	D#°	E°	F#°	G#°	A°

Bạn chỉ cần xác định bài hát gốc đang dùng những bậc nào → rồi tìm bậc tương ứng trong tông mới → thay thế.

---

IV. Ví dụ thực tế

🔸 Bài gốc ở C major:

C – G – Am – F (Bậc: I – V – vi – IV)

🔸 Chuyển sang E major (cao hơn 4 nửa cung):

Bậc tương ứng:

• I = E
• V = B
• vi = C#m
• IV = A

Vòng hợp âm mới:

E – B – C#m – A

Bạn sẽ cần làm quen với các hợp âm nâng cao hơn (C#m, B…), nhưng đổi lại bạn không cần capo và có thể chơi linh hoạt mọi nơi.

---

V. Khi nào nên chuyển tông không dùng capo?

✔️ Nên dùng nếu:

• Bạn muốn hiểu rõ âm nhạc, làm chủ âm giai
• Bạn đang tập luyện nâng cao, luyện các hợp âm mới
• Bạn không có capo hoặc muốn tránh phụ thuộc vào capo

✖️ Tránh dùng nếu:

• Bạn còn mới và chưa quen với các hợp âm phức tạp
• Cần đổi tông nhanh khi đang biểu diễn hoặc đệm cho nhiều người khác nhau

---

VI. Tổng kết

“Dùng capo là tiện, nhưng hiểu cách chuyển tông mới là tự do.”

Việc biết cách chuyển tông bằng tay giúp bạn:

• Tự tin chơi ở bất kỳ tone nào
• Hiểu rõ cấu trúc âm nhạc phía sau bài hát
• Linh hoạt hơn khi phối nhạc, sáng tác hoặc đệm cho người khác

Ban đầu có thể hơi khó nhớ, nhưng khi bạn quen với các bậc hợp âm trong từng tông, việc chuyển tông sẽ trở nên nhanh, tự nhiên và rất mạnh mẽ – như một nhạc công thực thụ.

---

👉 Hẹn gặp lại các bạn ở bài học tiếp theo!