Ngày 7: Scale là gì? Hiểu rõ C Major scale cho người mới

Chào các bạn, đây là bài thứ 7 trong Chuỗi 45 ngày Lý thuyết Guitar cơ bản.

Mình biết là nhiều bạn mới tập chơi Guitar đều đã rất mơ hồ khi nghe các khái niệm như là “âm giai”, “scale” hoặc “thang âm”. Mới học thì ai cũng học về hợp âm, ví dụ như Hợp âm C là cứ bấm theo chart, solo thì xem clip Tab rồi học vẹt. Còn các lý thuyết trên kia thì khô khan, không cần thiết, chỉ phù hợp với “dân chuyên nghiệp”, “nhạc viện” các kiểu. Nhưng tin mình đi, các khái niệm lý thuyết trong âm nhạc không nhiều đâu, mà có nhiều đi chăng nữa thì chỉ cần “mỗi ngày một kiến thức mới” cũng sẽ giúp các bạn nâng trình độ Guitar trong thời gian chưa tới 1 năm.

Để hiểu rốt ráo mọi vấn đề trong âm nhạc nói chung và Guitar nói riêng thì không thể không nhắc tới Scale – Đây chính là nguyên liệu (bộ các note nhạc) để tạo nên một bản nhạc.

👉 Scale chính là bản đồ âm nhạc, giúp các bạn không bị lạc lối đi hết cung đường này đến cung đường khác mà không thể về đích được.

1. Vậy thang âm là gì?

Thang âm (tiếng Anh: Scale) là tập hợp các nốt nhạc theo một trình tự nhất định – tạo thành nền tảng để xây dựng nên giai điệu, hợp âm.

Ví dụ dễ hiểu:

Scale C trưởng gồm 7 nốt: Đồ Rê Mi Fa Son La Si Đô (C D E F G A B C)

Scale D trưởng gồm 7 nốt: Rê Mi Fa# Son La Si Đô# (D E F# G A B C#)

Hiểu đơn giản, nếu các bạn chơi một bài hát giọng C trưởng, thực chất các bạn đang chơi 7 nốt Đồ Rê Mi Fa Son La Si, nhưng các bạn không chơi riêng lẽ, mà các bạn chơi các Hợp âm (tức là nhóm 3 nốt chơi 1 lúc) để nghe nó hài hòa, màu sắc và đầy đặn hơn (chứ không chơi từng nốt riêng lẻ).

Vậy thì tại sao có thể xác định được 7 nốt nào thuộc một Scale bất kì, ở đây Scale C trưởng thì dễ hiểu, thông dụng rồi. Nhưng với Scale khác thì sao, ví dụ như Scale F trưởng chẳng hạn. Thực ra đều có cấu trúc hết đó các bạn.

2. Cấu trúc của thang âm trưởng (Major Scale)

Công thức “vàng” của Major Scale:

Trong đó:

1 = 2 phím đàn (tức 1 cung)
1/2 = 1 phím đàn (tức 0.5 cung)

Lý do nên học C major trước:

Không có dấu thăng (#) hay giáng (b)
Dễ nhớ, dễ nhìn

Các nốt trong C major:

Áp dụng công thức:

3. Ứng dụng của Scale

👉 Nếu bạn mới bắt đầu học về Guitar thì mình khuyên các bạn nên học Scale ngay từ đầu, nó sẽ giúp bạn chơi đàn có kiến thức hơn, biết tại sao mình lại chơi những hợp âm đó, những nốt nhạc đó… Sau đây là những ứng dụng thực tiễn nhất của Scale

Chơi solo theo âm giai
Đặt hợp âm đúng tông
Dễ dàng chuyển tông (transpose)
Hiểu rõ vì sao bài hát dùng hợp âm đó (không cần học vẹt nữa)
Viết giai điệu hoặc tự đệm đàn mà không bị “lạc tông”

4. Các Scale khác

Trong Âm nhạc có rất nhiều bộ Scale khác nhau, nhưng Scale trưởng và Scale thứ là 2 bộ Scale chiếm đa số trong nhạc Việt Nam, các bạn chỉ cần học 2 bộ này là đã chơi được hơn 90% âm nhạc rồi. Dĩ nhiên đây là bài mình viết dành cho các bạn mới tiếp cận với Guitar vì vậy kiến thức cũng nên ngắn gọn và dễ hiểu, mình sẽ viết tiếp cấu tạo các bộ Scale khác ở phần sau nên các bạn cứ kiên nhẫn, thông thạo Scale trưởng rồi thì những Scale khác rất đơn giản, cũng chỉ là lặp lại công thức.